Ở Huế không chỉ có các danh lam thắng cảnh là nổi tiếng, các món ăn của Huế đã làm nên một thương hiệu riêng cho Huế. Có những món ăn mà chỉ Huế mới có và cũng có những món ăn mà chỉ khi nhắc đến thì người sành ăn đã nghĩ ngay đến Huế.
Cơm hến
Cơm nguội với những con hến nhỏ là vị chủ của cơm hến, hến được xào kèm theo bún tàu (miến), măng khô và thịt heo thái chỉ. Món thứ ba trong cơm hến là rau sống làm bằng thân chuối hoặc bắp chuối xắt mảnh như sợi tơ, trộn lẫn với môn bạc hà, khế và rau thơm xắt nhỏ, có khi còn điểm thêm những cánh bông vạn thọ vàng, nhìn tươi mắt và có thêm mùi hương riêng.
Cơm nguội với những con hến nhỏ là vị chủ của cơm hến, hến được xào kèm theo bún tàu (miến), măng khô và thịt heo thái chỉ
Nước luộc hến được múc ra từ chiếc nồi bung bốc khói nghi ngút bằng chiếc gáo làm bằng sọ dừa xinh xắn, cho vào đầy một cái tô đã có đủ cơm nguội, hến xào, rau sống và được gia thêm đủ vị đồ màu. Nước hến có giã thêm gừng, màu trắng đùng đục. Bộ đồ màu của cơm hến gồm 10 vị: ớt tương, ớt màu, ruốc sống, bánh tráng nướng bóp vụn, muối rang, hạt đậu phộng rang mỡ giã hơi thô thô, mè rang, da heo rang giòn, tóp mỡ, vị tinh.
Bún bò huế
Cũng như nhiều món ăn đặc trưng của xứ Huế, bún bò rất cầu kỳ trong cách chế biến. Đầu tiên, thứ được coi là “linh hồn” của món bún bò chính là nước lèo. Nước lèo được hầm từ xương heo, xương bò với một vài loại củ. Nước lèo ngon là nước phải trong, ngọt thanh, không mỡ màng. Gia vị chủ lực của bún bò Huế gồm mắm ruốc, sả, ớt cùng nước mắm. Tinh dầu của sả có mùi thơm nồng, đủ mạnh để trung hòa mùi mắm ruốc và giúp cho mùi giò heo luộc vừa chín tới, mùi thịt bò trộn cùng chút mắm ruốc, tiêu hành, nước mắm trở nên dịu và ngào ngạt thơm.
Thịt bò cho món bún bò Huế phải là thịt nạm. Thịt bò đem luộc trong nồi nước lèo đến khi chín vớt ra để nguội rồi đem xắt lát, không dày cũng không mỏng quá. Heo phải là heo cỏ, một giống heo được nuôi bằng các loại rau, chuối trộn lẫn với cám gạo, bắp. Heo càng lớn thịt càng rắn chắc chứ không béo ục ịch. Do đó, giò heo chỉ lớn vừa phải, vừa chắc, vừa thơm, lại vừa ít mỡ.
Cũng như nhiều món ăn đặc trưng của xứ Huế, bún bò rất cầu kỳ trong cách chế biến
Tất cả làm nên tô bún bò Huế với nước lèo trong vắ để lộ những sợi bún trắng nằm xếp lớp; vài lát ớt màu đỏ nổi bật trên nền xanh pha trắng của rau hành, quyện với những váng sao của tinh dầu sả nhưng vẫn không che được miếng giò heo trắng chuyển vàng với lớp da mỏng, ôm khoanh thịt nạc và miếng xương tròn ở giữa, trông như nhụy hoa ẩn mình trong tấm rèm màu nâu đỏ với những đường vân màu vàng nhạt của những lát thịt bò bắp. Lấy đầu đũa gắp ít ớt tương hoặc ớt ruốc, nhúng vào tô bún, ớt sẽ từ từ tỏa bung ra như hoa nở trên mặt nước bún, và chất cay cũng thong thả lan tỏa quanh tô bún, bốc lên mũi khiến thực khách, dù chưa ăn, cũng phải hít hà.
Bún bò Huế được ăn với rất ít loại rau sống. Đó chỉ giản đơn là bắp chuối xắt ghém cùng vài cọng húng quế trắng. Tô bún bò với tất cả hương vị đặc trưng đã được thực khách ở khắp nơi đón nhận. Vì thế, nó đã theo chân người Huế đến với mọi miền đất nước và trở thành một món ăn rất phổ biến.
Tôm chua
Được làm từ những con tôm nước lợ tươi, tôm được ngắt đầu, rửa thật sạch, ngâm một lát trong rượu. Sau đó vớt ra để ráo, trộn thật đều với các thứ phụ gia: riềng, tỏi, ớt đỏ, măng non, xôi nếp, nước mắm ngon. Quá trình ủ tôm kéo dài từ 7-10 ngày, có thể chôn xuống đất để giữ nhiệt độ ổn định cho quá trình lên men. Nhiệt độ càng ổn định, tôm càng thơm, càng ngọt.
Thưởng thức tôm chua phải có 3 thứ cơ bản đi liền nhau: thịt heo phay (ba chỉ) xắt mỏng-tôm chua-dưa giá
Thưởng thức tôm chua phải có 3 thứ cơ bản đi liền nhau: thịt heo phay (ba chỉ) xắt mỏng-tôm chua-dưa giá. Ngoài ra còn có quả vả hoặc chuối chát, khế chua xắt mỏng cùng rau quế, ớt tươi. Bạn sẽ tìm mua về làm quà ở tại các chợ và điểm bán quà đặc sản Huế.
Các loại chè Huế
Chè Huế rất đa dạng thậm chí mang nhiều nét lạ lẫm. Sang trọng và tinh tế nổi tiếng có chè cung đình còn bình dân có chè hẻm. Không ai biết trên đất Huế hiện có bao nhiêu loại chè, người ta ví nếu Hà Nội có 36 phố phường thì Huế có 36 loại chè. Dù là món chè nào cũng đều được chế biến rất cầu kỳ, công phu bởi những đôi bàn tay khéo léo của người con gái Huế.
Các loại chè Huế mộc mạc, giản dị nhưng lại luôn làm ấm lòng các du khách phương xa
Có hai món chè đặc trưng cho phong cách ẩm thực Huế được nhiều người biết đến là chè bột lọc heo quay và chè long nhãn hạt sen. Nếu như chè bột lọc heo quay có vị ngọt thanh của đường phèn quyện với vị béo của thịt, trong cảm giác dai dai, lựt sựt của vỏ bột thì chè long nhãn hạt sen lại có hương thơm của nhãn lẫn hương thơm của sen quyện với vị ngọt bùi rất hấp dẫn. Ai đó đã nói, đến Huế mà chưa một lần thảnh thơi ngồi bên bờ sông Hương, ngắm cầu Trường Tiền lúc hoàng hôn, nhẩn nha ăn bát chè Huế thì coi như chưa trọn vẹn chuyến đi. Câu nói đó phần nào khẳng định, chè Huế không đơn thuần là món giải khát, cao hơn thế đó là nét văn hóa Huế.
Kẹo mè xửng Huế
Kẹo mè xửng Huế là thứ kẹo ngọt dẻo, được làm từ mạch nha pha trộn lẫn với dầu phụng, có mè bao phủ, được cắt từng miếng vuông nhỏ gói trong hộp. Các tiệm mè xửng nổi tiếng hồi xưa thường tụ tập ở đầu cầu Đông Ba, nổi tiếng nhất là mè xửng Thuận Hưng, mè xửng Song Hỷ... Kẹo mè xửng là một trong những đặc sản đã trở thành biểu tượng văn hóa của Huế. Bạn sẽ tìm mua cho mình Kẹo Mè xửng về làm quà ở tại các chợ và điểm bán quà đặc sản Huế.
Kẹo mè xửng Huế là thứ kẹo ngọt dẻo, được làm từ mạch nha pha trộn lẫn với dầu phụng, có mè bao phủ, được cắt từng miếng vuông nhỏ
Các lọai bánh Huế
Bánh bèo: Nguyên liệu làm bánh chỉ là gạo xay thành bột mịn, đem trộn với nước, chờ vài phút để có độ dẻo vừa phải, sau đó múc vào từng chén nhỏ, xếp vào vỉ đem hấp chín bằng hơi. Khi bánh chín, cho thêm gia vị như: tôm giã thật nhỏ, một ít dầu béo thực vật rưới lên chén bánh trước khi ăn. Nước chấm bánh bèo được nấu từ tôm tươi nên vừa có vị ngọt, vừa béo.
Nguyên liệu làm bánh bèo chỉ là gạo xay thành bột mịn
Bánh khoái: Bánh khoái đổ bằng bột gạo xay đánh sệt với nước và lòng đỏ trứng, sau đó thêm tiêu, hành, mắm, muối, tôm bóc vỏ, thịt bò nướng thái lát, mỡ thái lát nhỏ, giá sống. Khuôn bánh khoái làm bằng gang hình tròn, to bằng hai bàn tay trẻ con có cán cầm. Khi nào có khách ăn, nhà hàng mới bắc khuôn lên lò đổ bánh. Múc một muôi bột trứng đổ vào khuôn nóng đã tráng mỡ, bột chín vàng rơm thì gắp một miếng thịt bò nướng, lát mỡ nhỏ, một vài con tôm, ít giá bỏ vào một nửa phần bánh, dùng đũa lật phần bánh còn lại úp lên thành hình bán nguyệt lật bánh cho vàng đều hai bên, xong bày ra đĩa. Bánh ngon một phần nhờ nước lèo, được chế biến rất cầu kỳ với hàng chục nguyên liệu như bột báng, gan lợn, mè (vừng), lạc rang...
Bánh khoái có cách chế biến tương tự như bánh xèo miền Nam
Bánh ướt thịt nướng: Vùng đất Kim Long của Huế vốn nổi tiếng có nhiều nhà vườn. Nhưng nhiều người lại biết đến Kim Long nhờ có món ăn hấp dẫn , đó là bánh ướt thịt nướng. Bánh ướt là loại bánh tráng làm bằng bột gạo có pha bột lọc, tráng mỏng hơn dính liền. thịt để nướng là thịt heo ba chỉ xắt mỏng, ướp tiêu hành, nước mắm, ngũ vị hương, mè. Thịt ướp sau vài giờ thì đem kẹp, nước trên bếp than đỏ hồng cho đến khi đủ độ chín, dậy mùi hương. Lấy thịt nướng kèm với rau thơm, giá, xà lách làm nhân để cuốn bánh ướt.
Bánh ướt thịt nướng Kim Long ngon, hấp dẫn là nhờ chấm với loại nước mắm hết sức đặc biệt, chế từ nước mắm nguyên chất, đường, chanh, tỏi, ớt….như một bí quyết được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Chính nhờ nước chấm đặc sắc, đặc trưng này mà món ăn bình dân của Kim Long được nhiều du khách biết đến, tạo thêm nét chấm phá trong bức tranh ẩm thực đa sắc màu của Huế. Với hương vị đặc trưng như thế, nếu có dịp đến Huế, trên đường đi thăm chùa Thiên Mụ, bạn đừng quên ghé lại Kim Long để thưởng thức món ăn đậm đà hương vị quê hương này nhé!
Bánh ướt thịt nướng - món ăn vừa lạ, vừa quen
Các loại bánh khác: bánh in, bánh bột lọc, bánh nậm, bánh xu xê, bánh ướt nhân tôm, bánh ướt nhân thịt...Bánh Huế thường được làm nhỏ và mỏng, tạo các hình hoa trái, làm cho người ăn khi nhìn đã thích thú và muốn thưởng thức.
Theo Thebox
Tổng hợp & BT: Lan Khuê (NauNgon.com)
